تخلیه سینه یا ماستکتومی پستان
عمل جراحی تخلیه سینه یا ماستکتومی چیست؟
بسیاری از بانوان به دلیل ابتلا به بیماری های مختلف اعم از سرطان سینه مجبور به برداشتن بخشی از سینه و یا تخلیه تمام بافت سینه به منظور درمان آن بیماری میشوند که به این جراحی، تخلیه سینه یا ماستکتومی (Mastectomy) میگویند. البته ممکن است بعضی افراد از انجام ماستکتومی پستان واهمه داشته باشند و یا بعد از عمل اعتماد بنفس خود را از دست بدهند؛ درصورتی که باید به این نکته توجه داشته باشید که با تخلیه سینه به حفظ سلامت جسمی خود کمک کردند.
انواع روش های جراحی ماستکتومی
عمل جراحی تخلیه پستان و یا ماستکتومی از انواع مختلفی برخوردار است که ما قصد داریم تمامی روش های جراحی ماستکتومی را به شما توضیح دهیم:
ماستکتومی کلی
در ماستکتومی کلی تمام بافتهای سرطانی سینه از جمله غدد لنفاوی، نوک سینه، پوست سینه کاملا تخلیه میشود.
ماستکتومی جزئی یا پارشیال
زمانی که تومورهای سرطانی سینه محدود اند، قسمتی از بافت سینه که درگیر سرطان شده است به همراه بخش کمی از نواحی سالم جهت جلوگیری از پیش روی سرطان انجام میشود.
ماستکتومی پیشگیرانه
از ماستکتومی پیشگیرانه به عنوان ماستکتومی کاهش خطر نیز یاد میشود. این نوع جراحی برای خانم هایی که احتمال مبتلا شدن به سرطان سینه در آنها بسیار بیشتر از افراد دیگر است، مناسب است. در جهت پیشگیری از سرطان توصیه میشود بانوانی که مشکلاتی از جمله جهش ژن های RCA ، سابقه کارسینوما insitu لوبولار (LCIS)، سابقه سرطان در یک پستان و یا داشتن سابقه خانوادگی قوی در سرطان سینه دارند سریع تر به پزشک مراجعه کنند و با پزشک خود از عمل جراحی مشورت کنند. این کار با برداشتن و تخلیه کردن بافت یک و یا هر دو سینه انجام میشود.
ماستکتومی رادیکال
در گذشته از روش ماستکتومی رادیکال به عنوان یک روش استاندارد در درمان انجام میشد اما امروزه با وجود درمان های کمکی دیگر نیاز به این کار نیست. در ماستکتومی رادیکال تمام بافت سینه اعم از پوست، نوک، غدد لنفاوی موجود در سینه و زیر بغل، هاله سینه برداشته و همینطور عضلات زیر سینه برداشته میشود.
ماستکتومی محافظ پوست
ماستکتومی محافظ پوست یکی از روش های جدید در جراحی سینه به شمار میاد که در این روش پوست سینه سالم میماند ولی بافت و نوک سینه به صورت کامل برداشته میشود. این روش در زمانی که قرار است جراحی بازسازی سینه انجام دهید مناسب است.
ماستکتومی حفاظت از نوک سینه
به این روش ماستکتومی زیر جلدی هم گفته میشود که در آن تمامی بافت سینه به جز نوک سینه برداشته میشود.
چه عواملی در تعیین روش ماستکتومی برای بیمار موثر است؟
عوامل تعیین کننده در عمل جراحی تخلیه سینه به طور کلی به موارد ذیل بستگی دارد:
- سن بیمار
- اندازه تومور
- مرحله گسترش تومور
- سلامت عمومی بیمار
- وضعیت یائسگی بیمار
- وضعیت گیرنده هورمون تومور
- درجه تومور و تهاجمی بودن آن
- درگیر بودن یا نبودن تومور با غدد لنفاوی
به چه کسانی ماستکتومی یا تخلیه پستان توصیه میشود؟
- اگر بیمار بیشتر از دو تومور در سینه اش وجود داشته باشد باید ماستکتومی انجام دهد. در این شرایط حفظ سینه به نفع او نخواهد بود و تخلیه سینه میبایست صورت بگیرد.
- در مواردی که میکروکلسیفیکیشن منتشر در ماموگرافی فرد مبتلا به سرطان وجود دارد، بهتر است عمل ماستکتومی انجام شود.
- توصیه میشود فردی که سابقه رادیوتراپی قفسه سینه داشته باشد، مانند شخصی که سابقه سندرم هوچکین و رادیوتراپی در قفسه سینه دارد، عمل جراحی تخلیه پستان را انجام دهد.
- در صورت عود سرطان پستان بیمار، توصیه به انجام جراحی ماستکتومی میشود.
- اگر در زمان حاملگی تصمیم به جراحی داشته باشید به دلیل عوارضی که پرتو درمانی برای جنین دارد، معمولاً ماستکتومی انجام میشود تا بعد از جراحی نیازی به پرتو درمانی نباشد.
- در افرادی که مشکلات بافت همبند مانند لوپوس دارند نیز ماستکتومی توصیه میشود زیرا در این افراد رادیوتراپی عوارض شدیدی برای وی دارد.
- افرادی که جهش ژن برکاوان (BRCA1) یا برکاتو (BRCA2) دارند، نه تنها پستان درگیر و مبتلا به سرطان برداشته میشود، بلکه توصیه میگردد پستان دیگر نیز برداشته شود.
- اگر توده پستان نسبت به اندازه پستان بیش از حد بزرگ باشد، در افرادی که پستان های کوچک اما توده سرطانی آنها بزرگ است، ماستکتومی توصیه می گردد.
اقدامات قبل از جراحی تخلیه سینه
- قبل از عمل جراحی تخلیه سینه استفاده هرگونه دارو، مکمل یا ویتامین را با پزشک در میان بگذارید. چرا که امکان دارد بعضی از داروهای مصرفی، جراحی تخلیه پستان را تا حدودی دشوار کند.
- مصرف داروهای رقیق کننده خون مانند ایبوبروفن، آسپرین و…. را متوقف کنید. زیرا این نوع داروها هنگام جراحی خونریزی را بیشتر میکنند.
- 8 الی 12 ساعت قبل از جراحی، از خوردن و آشامیدن پرهیز کنید.
- قبل از عمل جراحی با دوستان یا نزدیکان هماهنگ کنید تا در روز عمل همراه شما باشند.
مراقبت های بعد از جراحی تخلیه پستان
- بعد از عمل جراحی 4 تا 6 هفته در منزل استراحت کنید
- میتوانید از کمپرس یخ برای کاهش تورم استفاده کنید.
- بعد از حمام حتما محل بخیه را با حوله تمیز خشک کنید.
- ورزش های سبک مثل پیاده روی منعی ندارد ولی تا دو ماه ورزش های سنگین توصیه نمیشود.
- به هیچ وجه با دستی که سمت آن سینه را تخلیه کردید جسم سنگینی بلند نکنید.
- توصیه میشود قبل از تشدید درد، با مشورت پزشک معالج، از داروهای مسکن جهت کنترل درد استفاده کنید.
- توجه داشته باشید به سمتی که عمل کردید هرگز نخوابید چرا که باعث ورم و مشکلات لنف ادم خواهد شد.
- پس از ماستکتومی بهتر است از لباس های زیپ دار استفاده کنید تا به راحتی لباس را تعویض کنید.
- توصیه میشود از سوتین های راحت و نخی بعد از عمل جراحی استفاده کنید .
- بهتر است تا یک ماه به روی کمر بخوابید تا به محل جراحی فشار وارد نشود.
- استحمام پس از عمل جراحی تخلیه سینه: شما میتوانید در صورت پلاستیکی بودن درن ها یک روز بعد از ماستکتومی به حمام بروید ولی باید مراقب باشید تا در محل درن رطوبت سرایت نکند.
عوارض بعد از عمل ماستکتومی
هر عمل جراحی که فرد انجام میدهد عوارضی را به همراه دارد که بهتر است قبل از تصمیم گیری درمورد آن مواردی گوشزد شود تا بتواند مناسب ترین انتخاب را برای روش عمل خود در نظر گیرد:
- خونریزی و هماتوم یکی از عوارض لازم توجه بعد از ماستکتومی است.
- درد محل عمل، شانه و کتف نیز جزء عوارض این عمل است که گاه گزارش می شود.
- درد و خشکی شانه که با شروع نرمش های پس از عمل می توانید به کاهش آن کمک کنید.
- بی حس شدن بازو: به دلیل آسیبی که به اعصاب حسی آن ناحیه وارد میشود در قسمت داخلی بازو و حتی بخشی از قسمت جراحی مذکور ممکن است دچار بی حسی شده و ممکن است تا مدتی ادامه داشته باشد.
- از دیگر عوارضی که به بیماران توصیه میشود بعد از عمل خیلی مراقب آن باشند و احتمال وقوع آن را کاهش دهند، لنف ادم یا ورم دستی پس از عمل ماستکتومی است لنف ادم در سمت دستی اتفاق می‌افتد که جراحی شده است.
- عفونت زخم و عفونت محل عمل: این عارضه در افرادی که مشکلات زمینه‌ای مانند دیابت دارند بیشتر مشاهده میشود که در این مورد برای فرد آنتی بیوتیک تجویز میگردد شایان ذکر است عمل ماستکتومی جزء عمل های تمیز (Clean) به حساب میاید و به صورت معمول برای عمل های پستان آنتی‌بیوتیک تجویز نمی گردد.
